Sophie Calle - Talking to Strangers
De Pont Tilburg - 23 januari - 16 mei 2010
In samenwerking met de Whitechapel gallery in Londen opende gisteren in de Pont een grote solotentoonstelling van Sophie Calle. Ik had de tentoonstelling in Londen al gezien, maar het werk van Sophie Calle heeft altijd veel tijd nodig, dus zo erg was dat niet.
Middelpunt van de tentoonstelling is het werk Take care of yourself, dat in de Franse versie op de Biennale van Venetie in 2007 was te zien. Dit werk draait om een brief die Calle kreeg waarin haar toenmalige vriend het uitmaakte. Calle besloot de brief naar 107 vrouwen te sturen, die allemaal hun eigen visie op de brief geven. 'Take care of yourself' zijn de slotwoorden van die brief. Alle vrouwen reageren op de brief op hun eigen manier, vaak vanuit hun beroep. Een teksteditor onderstreept de herhalingen in de brief en haalt de fouten eruit: een balletdanseres danst op haar gevoel bij de brief, een kleuterjuf stelt aan haar leerlingen voor een andere einde aan het verhaal te schrijven. Zo zijn er 107 verhalen te zien, allemaal persoonlijke reacties op het zo herkenbare verdriet na een onverwachte breuk. Herkenbaarheid is een overheersend gevoel bij Take care of yourself: de onredelijkheid die uit de brief spreekt maakt je als toeschouwer bijna zo boos of verdrietig als Sophie Calle zich moet hebben gevoeld. Ik ben overigens wel heel erg benieuwd hoe een man het werk ervaart: zou hij meer begrip hebben voor de briefschrijver dan ik als vrouw heb?
De mooie vormgeving van het werk, dat steeds bestaat uit een foto van de vrouw die de brief leest en een visuele uiting (foto of video) van wat zij met de brief deed, zorgt ervoor dat het mogelijk wordt om zonder verveling urenlang door te brengen in de tentoonstelling.
Andere, kleinere werken zijn ondergebracht in de oude wolhokken van De Pont. Dit over het algemeen wat oudere werk laat net zo goed als Take care of yourself de kracht zien van het werk van Sophie Calle: de mogelijkheid om je als bezoeker toegetreden te voelen tot een ongelooflijke intimiteit en je persoonlijk betrokken te voelen bij vreemden. En hoewel het lijkt of Sophie Calle zichzelf compleet bloot geeft door aspecten uit haar persoonlijke leven zo letterlijk te gebruiken in haar werk blijft ze tegelijkertijd stil op de achtergrond: haar eigen reactie op de brief zullen we nooit lezen.
